پیامبر (ص):

ثَلاثٌ لَو يَعلَمُ النّاسُ ما فيهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَةٍ حِرصا عَلى ما فيهِنَّ مِن الخَيرِ وَ البَرَكَةِ: اَلتَّذينُ بِالصَّلاةِ وَ التَّهجيُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاةُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چيز است كه اگر مردم آثار آن را مى‏دانستند، به جهت حريص بودن به خير و بركتى كه در آنها هست، به قرعه متوسل مى‏شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.

كنزالعمّال، ح 43235

بسم الله الرحمن الرحیم

عن الرضا علیه السلام: ان لکل صلوه ثلاثه اوقات

اول و اوسط و اخر، فاول الوقت رضوان الله و اوسط عفو الله و اخره غفران الله.  و اول الوقت افضله و لیس لاحد ان یتخذ آخر الوقت وقتا، و انما جعل آخر الوقت للمریض و المعتل و للمسافر

بحار، ج82، ص350

از امام رضا ع نقل شده که فرمود:

برای نماز سه وقت است: اول، وسط و آخر. خواندن نماز در اول وقت خوشنودی خدا، و در وسط آن عفو پروردگار و در آخر وقت غفران و آمرزش الهی است. و بهترین اوقات اول وقت است و کسی حق ندارد آخر وقت را برای نماز انتخاب کند!

اینکه اجازه داده شده نماز آخر وقت خوانده شود، برای کسی است که مرضی یا علتی داشته باشد یا اینکه مسافر باشد.

ملاحظه می فرمایید در این روایت آخر وقت را غفران معرفی می کند.

گویی که انسانی که نمازش را آخر وقت می خواند مرتکب خطایی شده که این نماز موجب آمرزش آن خطاست!

ولی درباره نماز در اول وقت می فرماید: رضوان و خوشنودی پروردگار است.

و نیز در حدیث دیگر است:

قال علی ع: من سمع النداء فلم یجبه من غیر عله فلا صلوه له

وسائل الشیعه، ج5، ص375

امیر المومنین ع می فرمایند:

کسی که صدای اذان را بشنود و بی هیچ عذری آماده نشود نمازی برای او نیست؟!

بسم الله الرحمن الرحیم

حضرت علی ع در نهج البلاغه خطبه 199 به یاران خود درباره نماز چنین وصیت می کند:
کار گذاردن نماز را بر عهده بگیرید و نگه داشتن آن را بپذیرید، و آن را بسیار به جای آرید و با نماز خود را به خدا نزدیک نمایید که نماز نوشته شد بر مومنان و باید گزارده شود به وقت آن.
آیا گوش فرا نمی دهید به پاسخ دوزخیان که چون از آنها پرسیدند: چه چیز شما را در آتش سوزان درآورد؟
گفتند: ما از نمازگزاران نبودیم.
و نماز گناهان را می زداید چنانکه برگ را از درخت بزداید و گناهان را از گناهکار باز می کند چنانکه بند را از کسی باز نمایند.
و رسول خدا ص نماز را به چشمه آب گرم که بر در خانه مردی باشد توصیف می فرمایند که او روز و شب 5 بار خودش را با آن آب می شوید و دیگر چرکی در بدنش باقی نخواهد ماند.

التماس دعا

بسم الله الرحمن الرحیم

پیامبر اکرم ص فرمود:
امت من چهار گروه هستند:

1. گروهی نماز می خوانند، ولی در نمازشان سهل انگارند (ویل) برای آنهاست و (ویل) نام یکی از طبقات زیرین جهنم است.
خداوند فرمود: (فویل للمصلین الذینهم عن صلاتهم ساهون) پس (ویل) برای نمازگزاران است، آنهایی که در نمازشان سهل انگارند.

2. گروهی گاهی نماز می خوانند و گاهی نمی خوانند پس (غی) مال آنهاست و غی نام یکی از طبقات پایین جهنم است.
خداوند متعال فرمود: (فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوه و اتبعو الشهوات فسوف یلقون غیا) سپس جانشین آن مردم خداپرست قومی شدند که نماز را ضایع کرده و از شهوات پیروی کردند و اینها به زودی در (
غی) افکنده خواهند شد.

3. گروهی هیچ وقت نماز نمی خوانند (سقر) برای آنهاست، سقر نام یکی از طبقات زیرین جهنم است که
خداوند متعال فرمود: (ما سلککم فی سقر قالوا لم نک من المصلین) اهل بهشت از اهل جهنم سوال می کنند چه چیز شما را به سقر کشانده؟ در جواب می گویند: از نمازگزاران نبودیم.

4. گروهی همیشه نماز می خوانند و در نمازشان خشوع دارند.
خداوند متعال فرمود: ( قد افلح المومنون الذین هم فی صلاتهم خاشعون) مومنان رستگار شدند، آنهایی که در نمازشان با خشوع هستند.

المواعظه العددیه – باب 4 ص 122

بسم الله الرحمن الرحیم

والذین هم علی صلواتهم یحافظون

سوره مبارکه مومنون/آیه 9

ترجمه:
و کسانی که بر نماز های خویش مواظبت دارند.

صلوات جمع صلوه است، و مقصود از محافظت در جمله نماز را محافظت می کنند، مواظبت بر عدد آن است. به این معنا که مومنین محافظت دارند که هیچ یک از نمازهایشان فوت نشود و دائما مراقب آن هستند.
به همین جهت کلمه صلوات در اینجا به صورت جمع ذکر شده ولی در جمله فی صلاتهم خاشعون به صورت مفرد آمده. برای اینکه خضوع مربوط به جنس نماز و به طور مساوی شامل همه افراد آن است و لذا ضرورتی ندارد که به صورت جمع ذکر شود.

– در تفسیر قمی در ذیل آیه فوق آمده:
مقصود از نماز در این آیه شریفه، نماز واجب است ولی در والذین هم علی صلواتهم دائمون مقصود از آن نمازهای نافله است.

برگرفته از تفسیر المیزان

بسم الله الرحمن الرحیم

قالوا یا شعیب اصلاتک تامرک ان نترک ما یعبد اباونا او نفعل فی اموالنا ما نشوا انک لانت الحلیم الرشید

سوره مبارکه هود/آیه 87

ترجمه:

گفتند: ای شعیب آیا نمازت تو را بر آن می دارد که ما را تکلیف کنی که دست از انچه پدرانمان می پرستند برداریم یا در اموالمان هر کار که خواهیم نکنیم؛ و از روی تمسخر و ریشخند ادامه دادند که: تو بی هیچ شک و شبهه بردبار و فهیمی.

***

این آیه شریفه در میان مجموعه آیاتی است که قصه شعیب ع و قوم او را بازگو می کند. قوم شعیب بت پرست بودند و از جمله مفاسدی که در میان آنها شایع بود، کم فروشی بود. یعنی هنگام فروش کالا یا از وزن آن می کاستند، یا از مقدار و …

خداوند شعیب را به سویشان فرستاد. آن حضرت آنان را به توحید و رعایت عدل و انصاف در معاملات و ترک فساد در روی زمین فراخواند و به آنان بشارت و بیم داد و موعظه کرد.

ولی آن قوم پاسخی جز رد و عصیان به او ندادند و او را تهدید کردند که اگر دست از مقابله با عقاید سوء و مفاسد اخلاقی آنها برندارد و ایشان را در همان حال آزاد نگذارد، سنگبارانش خواهند کرد و او را از میان قوم خود خواهند راند. و چون با مقاومت و پایداری او و معدود کسانی که به دین و آیینش ایمان آورده بودند مواجه شدند به آزار و اذیت شدید ایشان پرداختند و از تبلیغ راه خدا و فراگیر شدن دین او جلوگیری کردند و شعائر و مظاهر دینی او را مورد تمسخر و استهزاء قرار دادند و بدین شیوه آنقدر ادامه دادند تا شعیب ع از خدا در خواست کرد که میان او و قوم داوری کند و سرانجام خدای تعالی آنان را هلاک ساخت.

یکی از موارد تمسخر آن قوم فاسد نسبت به مظاهر دینی که آن حضرت بدان توصیه می فرمود، سخنانی است که در آیه فوق ذکر شده. در این جملات آنان اظهار می دارند که ما در عقاید و دینی که برای خود انتخاب کرده ایم و همچنین نحوه دخل و تصرفی که در داد و ستد و استفاده از سرمایه و دارایی خود برقرار نموده ایم آزادیم و تو سلطه و مالکیتی بر ما نداری و نباید با مواعظ و نصایحت ما را از آنچه بدان گرایش یافته و خو گرفته ایم، نهی کنی و بدان که اگر نماز خواندنت موجب می شود که از مشاهده کارهای ما ناراحت شوی و تو را وا می دارد که ما را امر و نهی کنی، این نشانه بی تدبیری و ناشکیبایی توست، تو صاحب و قیم ما نیستی و فقط مالک خودت هستی خودت هم این را می دانی پس از شخص خودت تجاوز مکن!

قوم شعیب ع در این مناظره و گفتگو منظور خود را به صورتی بدیع و آمیخته با ریشخند و سرزنش و تحقیر در قالب استفهام انکاری و با کار بردن کلماتی تمسخر آمیز همچون انک لانت الحلیم الرشید بیان کردند. و خواستند به او بفهمانند که تو از خودت چیزی نداری و این نماز است که مالک تو شده و امروز تو را برانگیخته تا در مقابل بت پرستی و اعتقادات آباء و اجدادی و تصرفات مالی ما بایستی و این نماز است که کارهای ما را در منظرت زشت جلوه داده و تو از ما همان چیزی را می خواهی که نماز از تو خواسته است. در حالی که آزادیم و تو نه خود مالک و قیم ما هستی و نه نمازت که چنین ماموریتی به تو داده است!…

برگرفته از تفسیر المیزان

بسم الله الرحمن الرحیم

ارایت الذی ینهی* عبدا اذا صلی

سوره مبارکه علق/آیه 10

ترجمه:
آیا نگریسته ای کسی را باز می دارد* بنده ای را که به نماز برخیزد؟!

***
* در مجمع البیان در در ذیل آیه فوق آمده که ابوجهل گفت:راستی محمد صورت خود را در حضور شما به خاک می گذارد؟

گفتند: بله

گفت: به آن کسی که باید به او سوگند خورد، اگر او را ببینم که چنین می کند، گردنش را لگد مال خواهم کرد.

شخصی در همان بین صدا زد: او همین است که دارد نماز می خواند.

ابوجهل پیش رفت تا گردن رسول خدا ص را لگد مال کند. چیزی نگذشت که عقب عقب برگشت در حالی که دست ها را پیش رویش گذاشته بود ( گویی از چیزی پرهیز می کرد و بلایی را از خود دور می ساخت).

جماعت حاضر پرسیدند: تو را چه می شود یا اباالحکم؟

گفت: بین من و او خندقی از آتش است، و موجوداتی که بال دارند.

رسول خدا ص فرمودند: به آن خدایی که جانم به دست اوست، اگر به من نزدیک می شد، ملائکه بدنش را تکه تکه کرده، با خود می بردند، اینجا بود که خدای تعالی آیه فوق را تا به آخر سوره نازل فرمود…

برگرفته از تفسیر المیزان

بسم الله الرحمن الرحیم

و اذا نادیتم الی الصلوه اتخذوها هزوا و لعبا ذلک بانهم قوم لا یعقلون

سوره مبارکه مائده/آیه 58

ترجمه:
و چون بانگ نماز در دهید، کفار و مشرکان، آن را به ریشخند و بازیچه می گیرند. این از آن است که قومی نا بخردند.

***
* مراد از نادیتم همان اذانی است که در اسلام، قبل از هر نماز واجب یومیه تشریع شده است.
**جمله ذلک بانهم قوم لا یعقلون به منزله پاسخی است در برابر عمل کفار، و بیان می کند که این عمل زشت آنان یعنی استهزاء، ریشخند کردن و بازیچه گرفتن نماز و اذان از آن رو است که آنان مردمی سبکسر و بی عقلند و نمی توانند با نظر تحقیق به این اعمال دینی و عبادت هایی که نیایش حقیقی است، بنگرند  فواید آن همانا نزدیکی به خدای تعالی و تحصیل سعادت دنیا و آخرت است را درک کنند.

برگرفته از تفسیر المیزان

بسم الله الرحمن الرحیم

و لا تصل علی احد منهم مات ابدا و لا تقم علی قبره انهم کفروا بالله و رسوله و ماتوا و هم فاسقون

سوره مبارکه توبه/ آیه 84

ترجمه:

 و هرگز به هیچ یک از آنان (منافقان) هنگامی که در گذشت؛ نماز مخوان و بر سر گور او مایست؛ چرا که اینان به خداوند و پیامبر او کفر ورزیده اند و در نا فرمانی مرده اند.

***

*این آیه شریفه رسول خدا ص رااز این که برای کسی که منافق بوده است، نماز میت بخواند، نهی می کند. و حتی از اینکه کنار قبر او بایستند نیز باز می دارد و علت این نهی را چنین عنوان می کند:
آنها کفر ورزیدند و فاسق شدند و سرانجام بر همین فسق خود مردند.
پس نماز خواندن بر جنازه های ایشان و ایستادن کنار قبور ایشان و طلب مغفرت کردن برای آنها لغو و بی نتیجه است.
**این آیه ضمنا اشاره دارد به اینکه رسول خدا ص بر جنازه مومنین نماز می خوانده و در کنار قبر ایشان می ایستاده و برای آنها طلب مغفرت و دعا می کرده.

برگرفته از تفسیر المیزان

بسم الله الرحمن الرحیم

النبی فی تعلیمه امیر المومنین ع اربعین حدیثا، قال:
و تقیم الصلوه بوضوء سائغ فی مواقیتها و لا توخرها فان فی تاخیرها من عله غضب عز و جل

در هنگامیکه حضرت رسول ص چهل حدیث به امیر المومنین ع تعلیم می داد فرمود:
و نماز را در وقتش بوضوی کامل و شاداب بر پا کن، و تاخیرش نینداز.
زیرا در تاخیر انداختن نماز بدون علت خشم خدای عز و جل است چگونه مسلمانی که می خواهد با نمازش جلب رضای پروردگار کند، ولی با تاخیر و تنبلی و سستی در نماز موجبات خشم و غضب الهی را فراهم می نماید.

اعوذ بالله من غضب الجبار