فهرست مطالب
آمار بازدیدکنندگان
آرشیو مطالب در دسته بندی ‘نکته های پزشکی’

تاثیر نماز بر بیماری های دهان و دندان

بسم الله

  پيامبر اكرم (ص ) :
دو ركعت نماز با مسواك بهتر از هفتاد ركعت بدون آنست .
  طي شماره هاي گذشته از نه نكته پزشكي پيرامون نماز سخن گفته ايم و به اميد و ياري پروردگار در شماره هاي آينده سبك و سياق سابق را ادامه خواهيم داد .
     اما نكته اي كه در همين شماره قابل توضيح است ، توجه دادن به اين حقيقت متعالي است كه روح حقيقي نماز و فلسفه شكوهمند آن چيزي جز عبوديت محض در مقابل آفرينشگر يگانه هستي و ابراز خشوع بنده ناتوان در پيشگاه قادر متعال نيست و هر آنچه كه انديشمندان و قلم به دستان ، پيرامون فوايد گوناگون نماز در عرصه هاي مختلف بگويند و بنويسند تنها به منزله حاشيه اي بر اين متن گهر بار خواهد بود . و اما نكته امروز :
     دهان انسان را برخي قلب دوم بدن ناميده اند و توجه به اين نكته كه چنانچه محيط دهان فردي تميز باشد ، آن فرد از ابتلا به بسياري از بيماريها در امان است ، اين نامگذاري را بسيار مناسب جلوه مي دهد .
     بعنوان مثال عفونتهاي دهان و دندان بويژه در كودكان ، نقش مهمي در ايجاد بيماريهاي روماتيسمي دارد و نقش دندانها در حفظ و زيبايي و قدرت جويدن و صحبت كردن به خوبي مشخص است و حتي نبودن دندانهاي سالم و زيبا براي بانوان و دوشيزگان ( بخصوص ) اثرات رواني زيادي باقي مي گذارد . چرا كه در كتابهاي علمي دندانپزشكي مي خوانيم : نيمي از زيبايي بشر منوط به صورت او و از اين مقدار 3/2 آن مربوط به دهان و دندانها است .
     رعايت بهداشت دهان و دندان و پيشگيري از بيماريهاي مختلف آن ، از جمله پوسيدگي دندانها و بيماريهاي پريودنتال ( بيماريهاي لثه و بافتهاي پشتيبان ) و .. به بهترين شكل بوسيله مسواك زدن ، انجام مي پذيرد.
     اما دين مبين اسلام ، از قرنها پيش با توصيه هاي مؤكد ، مسلمانان را به طرف اين نكته درخشان بهداشتي هدايت نموده است تا جايي كه پيامبر اكرم (ص) مي فرمودند : “ اگر بر امتم سخت نمي شد مسواك زدن را واجب مي كردم “ و حتي در حديثي ديگر نحوه مسواك زدن را از بالا به پايين و از پايين به بالا نموده اند كه مطابق با جديدترين توصيه هاي علمي درباره روش مسواك زدن است .
     علاوه بر آن در كتب گوناگون فقهي و عبادي اسلام ، دستورات مؤكد مبني بر مسواك زدن هنگام ساختن وضو و نماز آمده است و با توجه به اين كه نمازگزار روزانه حداقل 3 بار وضو مي گيرد ، چنانچه قبل از هر وضو اقدام به مسواك زدن بكند ، از حد اكثر پاكيزگي لازم براي پيشگيري از تمامي بيماريهاي دهان و دندان برخوردار مي شود .         
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. طب داخلي واشنگتن ، ترجمه فارسي ، صفحه 281
2. ترجمه مباني طب سيسيل ( بيماري هاي عفوني ) ، صفحه 217
 3.از روايات اهل بيت عصمت ( ع) چنين مستفاد مي گردد كه وضو با آب سرد ، افضل از آب گرم است و در باب حكمت پزشكي اين مطلب در آينده سخن خواهيم گفت
4. در تهيه نکته 10 از از برخي جزوات جامعه اسلامي دندانپزشكان دانشگاه شيراز بهره گرفته شده است .

تاثير نماز بر عفونت هاي تنفسي

بسم الله

 به علت پراكنده بودن عوامل عفوني متعدد در محيط اطراف و هواي تنفسي انسان ، و با توجه به اين كه استنشاق ميكروب از طريق بيني روش عمده انتقال اين عفونتهاست ، بيماريهاي عفوني تنفس ، بوفور بوقوع مي پيوندد. اين مشكلات بويژه در فصل سرما كه تجمع افراد در محيطهاي بسته افزايش مي يابد و ويروس ها و باكتري ها امكان رشد و بيماريزايي زيادتري پيدا مي كنند بيشتر مي شود و به همين علت است كه در فصل سرما شايعترين علت مراجعه اطفال و بزرگسالان به مطب و كلينيك هاي عمومي ، بيماري  common cold ( سرماخوردگي ) و عوارض متعدد ناشي از آن است و همانطور كه اشاره شد ، عمده اين درگيري ها ، ناشي از انتقال عامل بيماريزا از طريق بيني است .
     اما از جمله مواردي كه در حين وضو ، مورد توصيه موكد قرار گرفته است . سه مرتبه ، چشيدن و استنشاق آب سرد و پاك است و حتي شستن قسمتي از درون بيني حين وضو ، توسط برخي از علماي شيعه واجب اعلام شده است ( رجوع شود به مساله 241 از رساله توضيح المسايل حضرت آيت .. العظمي اراكي (ره) .
     با توجه به آن كه اولين سد دفاعي بدن در مقابل عفونتهاي تنفسي موهاي ريزي هستند كه در مخاط بيني تعبيه شده اند ، عوامل عفوني متعددي از جمله بسياري از ويروس ها و باكتري ها و حتي عامل بيماري سل در اين موها متوقف مي شوند و جلوي حركت آنها به قسمتهاي ديگر دستگاه تنفس گرفته مي شود .
     بر اين اساس چنانچه مسلمين در مقدمات نماز و حين وضو دستور اسلامي استنشاق آب سرد 3 را اجرا نمايند ، همه روزه چند نوبت ميكروبهاي مجرايي تنفس را زدوده و مجراي تنفسي خود را تميز و پاكيزه مي نمايند و بدين ترتيب از بروز بيماريهاي متعدد تنفسي در امان خواهند بود .

تاثیر نماز بر سلامت روانی كودكان

 


 بسم الله

رب اجعلنی مقیم الصلوه و من ذریتی ربنا و تقبل دعاء

پروردگارا ! من و فرزندانم را از اقامه كنندگان نماز قرار ده و دعای مرا قبول فرما.

سوره مباركه ابراهیم ـ آیه شریفه 40

عبارت مشهور"العلم فی الصغر، كالنقش فی الحجر"(دانش در كودكی، مانند نقش پایدار در سنگ است)، امروزه با پیشرفت دانش پزشكی و روان پزشكی و به خصوص با پیدایش روان كاوی توجیه كامل علمی پیدا كرده است.

روان شناسی مدرن، با تداعی از مكتب روان كاوی فروید و نظریات "ژان پیاژه"، "جان باولف" و بسیاری از دانشمندان دیگر، به ما می گوید كه مهم ترین دوران زندگی بشر كه به وجود آورنده شخصیت نهایی او خواهد بود، دوران كودكی است. بر این اساس هر قدمی كه در جهت ایجاد سلامت روانی اطفال برداشته شود، به نوبه خود سبب ایجاد جامعه ای سالم و موفق خواهد شد.

اما بزرگ ترین موهبتی كه ممكن است در جهت ایجاد سلامت روانی نصیب یك طفل نورسیده گردد، پای گذاشتن او در خانواده ای مؤمن و نمازگزار است.

تعالیم آیین حیات بخش اسلام كه حتی كوچك ترین مسائل بشری را بدون پاسخ نگذاشته است، از همان بدو تولد نوزاد برای او برنامه ها و روش های متعددی دارد كه عمل به آنها ضامن سعادت و سلامت همیشگی انسان است.

از جمله در بعد سلامت روانی، آیین اسلام به والدین و به خصوص پدر، مؤكداً حكم كرده است كه مثلاً نام نیك بر بچه بگذارند(1) و امروز علمای روان شناسی متفقاً به این نتیجه رسیده اند كه چگونه نام یك كودك در شكل گیری شخصیت او تأثیر گذار است و چگونه یك نام بد ممكن است،موجبات تحقیر كودك(مثلاً تمسخر او توسط همسالان) و در نتیجه تزلزل شخصیتش گردد و یا هنگامی كه روان كاوی در قرن بیستم، حكایت از حضور تظاهرات نهفته اما مقتدر جنسی در وجود اطفال می كند ، آنگاه مفهوم عمیق آن بخش عظیم از احادیث و روایات معصومین(ع) كه مثلاً بوسیدن دختران توسط مرد نامحرم را بعد از 5 ، 6 سالگی منع كرده اند.(2)

در هر صورت كودكی كه در خانواده مؤمن و نمازگزار به دنیا می آید و زمزمه حیات بخش اذان و اقامه در گوش راست و چپش نخستین نغمه زندگی او می گردد، كودكی است كه گام در مسیری سعادت بخش گذاشته است.

تغذیه كودك تا دو سال به وسیله شیر مادر و بهره مندی كامل او از آغوش پر مهرش كه یك موهبت اسلامی است به او ایمنی محیر العقولی در مقابل بخش عظیمی از بیماری های روانی می بخشد، مثلاً احتمال اضطراب یا افسردگی كه بر اثر جدایی از مادر به وقوع می پیوندد، بسیار كم می شود. چرا كه امروزه روشن شده است اكثر كسانی كه به دام مهلك اعتیاد گرفتار می آیند كسانی هستند كه در كودكی، از شیر و آغوش مادران شان محروم بوده اند.(3)

شیوع اسكیزوفرنی كه خطرناك ترین و مهلك ترین بیماری در روان پزشكی است در بچه های خانواده های مسلمان و نمازگزار بسیار کم است، چرا كه علم امروز ثابت كرده است كه بروز اسكیزوفرنی، ارتباط معنی داری با وجود سیستم زن سالاری در اداره خانواده ها دارد(4) که مسلماً در خانواده های نمازگزار، با رعایت اصول درخشان قرآنی، از قبیل(الرجال قوامون علی النساء) و رد صریح و قاطع سیستم شوم "زن سالاری‌"، قدم بزرگی در جهت كاهش میزان ابتلا به این اختلال برداشته می شود.

همچنین درباره آثار مثبت و متعدد، قانون مؤكد اسلامی مبنی بر آزاد گذاشتن كامل كودكان تا سن 7 سالگی و پرهیز از تنبیه و محدودیت برای آنها می توان تعمق بسیار نمود.

اما بعد دیگر،تأثیری است كه نماز به طور مستقیم بر حالات روانی اطفال دارد و آن بر اثر نماز خواندن خود كودك حاصل می شود.

شروع نماز در سنین كودكی سبب می شود كه او این صفت حسنه را به صورت یك عادت معمول و سازنده در جسم و روان خود، ملكه نماید و جزو برنامه های همیشگی زندگی خود، قرار دهد و در نتیجه از همه فواید نماز، در بعد سلامت روانی در آینده برخوردار گردد.

به علاوه با شروع نماز در دوران كودكی، مفاهیمی مثل خدا و مذهب و دستوراتی مثل تعالیم اسلامی، چنان در ذهن پذیرنده و شفاف كودك كه هنوز سنگینی و تیرگی گناهان ظرفیت های فكری و مغزی او را آلوده نكرده است، جای می گیرد كه امكان شك و تردید در این زمینه در آینده بسیار كاهش می یابد.

این نكته به خصوص باید مورد توجه خانواده هایی قرار گیرد كه با وجود آن كه خود را مسلمان می دانند اما وقتی كه فرزندشان به سن تكلیف می رسد او را به بهانه این كه:

"هنوز خیلی كوچك است !" به خواندن نماز تشویق نمی كنند. این مسئله كه با كمال تأسف به خصوص در مورد دختر بچه ها كه سن تكلیف آنها پایین تر است(9 سالگی)، شیوع بیشتری دارد، مسبب عوارض مخرب بسیاری در آینده كودك خواهد شد.

در حقیقت پدر و مادرانی كه با دلسوزی ساده اندیشانه، فرزند خود را به برپاداری نماز تشویق نمی كنند، خیانت بزرگی از جهت محروم نمودن كودك خویش از این نعمت بزرگ مرتكب می شوند. چرا كه به این ترتیب گویی به آلودگی كودك خویش، به انواع گناهان و انحرافات و بدبختی ها و بیماری های جسمی و روانی، رضایت داده اند و او را به خسارت سنگین در دنیا و آخرت محكوم نموده اند.

به همین دلیل است كه آیین مقدس اسلام و به خصوص ائمه بزرگوار شیعه(ع) با توصیه های مؤكد، مسلمانان را به آموزش مرحله به مرحله نماز به كودكان فرا خوانده اند و حتی با این كه از مجازات ها و تنبیهات بدنی در مورد كودكان، به خصوص قبل از 7 سالگی، منع نموده اند در مورد ترغیب به نماز گاهی امر به تنبیه كودكان فرموده اند. در این مورد در حدیثی معتبر از حضرت امام صادق(ع) آمده است كه فرمودند: چون پسر، سه ساله شود، پدر و مادر به او می گویند كه: هفت مرتبه بگو "لا اله الا الله" و چون سه سال و هفت ماه و بیست روز از عمرش بگذرد، به او می گویند كه هفت مرتبه بگوید: "محمد رسول الله" ، پس چهار سالش تمام شود به او می گویند كه هفت مرتبه بگوید: "صلی الله علی محمد و آله" پس چون پنچ سالش تمام شود او را وا می دارند كه خدا را سجده كند.

اما چون شش سالش تمام شود. نماز را به او یاد می دهند و چون هفت سالش تمام شد، وضو را به او یاد می دهند و او را به نماز امر می كنند و چون نه سالش تمام شود وضو و نماز را به خوبی به او می آموزند و از ترك وضو و نمازاو را نهی کنند. پس چون كودك وضو و نماز را یاد گرفت، خداوند پدر و مادرش را خواهد آمرزید.(5)

مفاهیم عمیق این حدیث از جمله این كه اقامه نماز پس از اقرار به توحید و نبوت(كه اساسی ترین اصول اعتقادی اسلام هستند) قرار گرفته و این كه عمل به این حدیث ضامن آمرزش پدر و مادر تلقی شده است، باید به دقت مورد توجه خانواده ها قرار بگیرد.

پی نوشت:

1- حدیث از امام صادق(ع) ـ كافی جلد 6 صفحه 49

2- برای مشاهده این قبیل احادیث مراجعه كنید به كتاب ارزشمند حلیه المتقین، اثر علامه بزرگ مجلسی(ره)، صفحه 49

3- برای مطالعه درباره تاثیرات روانی تغذیه با شیر مادر رجوع كنید به مجموعه مقالات سمینارهای مربوطه و به خصوص تحقیقات آقای دكتر یاسمی(روان پزشك)

4- رجوع كنید به مجموعه ارزشمند و بی نظیر"اولین دانشگاه، آخرین پیامبر" اثر جاودانه شهید دكتر سید رضا پاك نژاد ـ جلد 21

5- حلیه المتقین، علامه مجلسی (ره)

وضو و معالجه بیماری ها

بسم الله

وضو و معالجه بیماری ها:
وضو سبب رفع بسیاری از بیماریها می شود. دلیلش اثر آب سردبر روی نقاط حساس بدن در قسمتهایی است که وضو می گیریم. جالب این است که در دین اسلام نقاط طب سوزنی مخصوصا در وضو رعایت شده است.

برای مثال، آقایان باید آب را از پشت آرنج بریزند. ولی خانمها باید آب را از قسمت تای دست بریزند. چونکه نقاط طب سوزنی در آقایان و خانها در بعضی از نقاط فرق می کند.

این را هم بدانید که با تحریک نقاط طب سوزنی بوسیله آب سرد وضو، خط سیر چهارده نصف النهار را تحریک می کنیم و باعث سرحالی، شادابی، تسکین دردها، نیروی جسمانی وروحی و معالجه بسیاری از بیماریها می گردد.

و همچنین تمامی اعضاء داخلی بدن را تقویت می کند.از جمله: ریه ها، روده بزرگ، معده، قلب، کلیه ها، کبد و…

 


۴۰ نکته پزشکی پیرامون نماز
دکتر مجید ملک محمدی

تمرکز و سلامتی یافتن توسط وضو

بسم الله

تمرکزوسلامتی یافتن:

مستحب است قبل از وضو هفت مرتبه ذکر لا اله الا الله گفته شود. تکرار سبب تمرکز می شود. در یوگا هم با تکرار حرکات باعث افزایش تمرکز می شویم.

همچنین گفته شده که اگر هنگام ریختن آب صلوات بفرستید، بلا از آن عضو بدن رفع می شود. دلیل آن تلقین است. چون وقتی این جمله را می خوانیم تمام فکرمان سلامتی اعضای بدن مان می باشد، و همین امر باعث سلامتی و نشاط عضوهای بدن مان می شود.


۴۰ نکته پزشکی پیرامون نماز
دکتر مجید ملک محمدی

تاثیر نماز بر بیماری آسم

بسم الله

تاثیر نماز بر بیماری آسم:

در ایجاد بیماری آسم سه عامل نقش بسزایی دارند:

1-میکروبهایی که وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند.

2-عوامل حساسیت زا، از جمله گرد و غبار، گرده گلها و … .

3-مسائل روانی از جمله اضطراب، عصبانیت، غم و شادی … .

     ز دیدگاه دیگر تاثیر تلقین در آسم است که باعث تسکین حمله های آسم می شود. برای نمونه پزشک مبتلا به آسمی، شب هنگام دچار حمله می شود. کلید برق را پیدا نمی کند و با وسیله ای پنجره را می شکند و چند نفس عمیق می کشد. حال پزشک بهبود می یابد و به رخت خواب باز می گردد. ولی وقتی صبح از جواب بیدار می شود مشاهده می کند که به جای شیشه پنجره، آینه را شکسته است.

     می توان نتیجه گرفت که چنانچه بیماران احساس امنیت روانی داشته باشند، قدم بزرگی در تسکین بیماری آنها برداشته می شود. تاثیر تنش زدایی نماز به خاطر احساس روانی عمیقی است که در اثر آن حاصل می شود و بدین ترتیب سبب کاهش حمله های آسم می گردد. همچنین میکروبها که خود یکی از عوامل بر انگیزنده آسم می باشند، به وسیله شستشوی مجرای تنفسی در ضو تا حدی قابل کنترل است.

     شستن دهان و بینی با آب درهنگام وضو، ثوا ب زیادی دارد. چون باعث می شود هوای بهتر و بیشترو تمیزتری به مغز، خون و بافت های بدن برسد که باعث تقویت بینایی، بویایی، شنوایی و تقویت حافظه می گردد.


۴۰ نکته پزشکی پیرامون نماز
دکتر مجید ملک محمدی

تاثیر نماز بر اعتیاد

بسم الله الرحمن الرحیم

امام صادق (ع) : "ای انسان، تو طبیب خویشتن هستی. هم دردها برای تو بیان شده است و هم به دوای آن دردها راهنمایی شده ای(1)."

 اعتیاد بلای سیاه و خانمان سوز بشری در عصر بیگانگی از خود است. دامنه ابتلا به اعتیاد از وابستگی به مشروبات مرگبار الكلی در كشورهای غربی (الكلیسم) گرفته تا اعتیاد به مواد افیونی كه بدبختانه هنوز گریبان گیر جامعه مسلمانان است، گسترده است. گویی انسان امروزی برای گم كردن خود و فرار از اضطراب ها و افسردگی های خویش راهی جز وابستگی به صدها نوع ماده، روان گردان پیدا نكرده است. حال آن كه اگر به مجموع تعداد معتادان به الكل و مواد مخدر در سراسر جهان، شمار كسانی كه به لهو و لعب های دیگر از جمله قمار و انحرافات جنسی و … اعتیاد دارند را اضافه كنیم، به آمار تكان دهنده و وحشتناكی خواهیم رسید كه خبر از افول دردناك ستاره انسانیت می دهد. با این كه فجایع ناشی از اعتیاد از جنبه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و… قابل بررسی است، اما تنها در بُعد پزشكی قضیه می توان به این نكته اشاره كرد كه هر سال بخش عظیمی از توان پزشكی و روانپزشكی كشورها، صرف درمان عوارض جسمی و روانی متعدد معتادان و تاثیرات شومی كه خواه ناخواه بر اعضای خانواده شخص معتاد وارد می شود، می گردد.

هر چند علت های مختلفی در ابتلای به اعتیاد مطرح شده است، اما بیشتر تخدیر روان و تجربه تغییر حالات روانی ناشی از سرخوشی و نشئه است كه سبب گرایش به اعتیاد می شود و به این ترتیب، شخص معتاد از خود می گریزد و دچار خود فراموشی می شود و این درست برعكس جریان مقتدر خودشناسی و معرفت النفس موجود در تعالیم نماز است. نمازگزاران با تكرار دایم آیات هفتگانه سوره حمد(سبع المثانی) كه "چون حلقه های به هم متصل، هر كدام راهگشای بعدی می باشد" پیوسته سرنوشت خود را مرور می كنند و در مسیر خودشناسی و خود باوری گام بر می دارند و با اعتقاد به "إیاك نعبد و إیاك نستعین" از هیچ کس و خیچ چیز، جز خدا برای التیام دردهای خویش یاری نمی جویند.

 و این گونه است كه نماز حقیقی تیشه بر ریشه اعتیاد می زند. به قول اندیشمند شهید و استاد بزرگ مطهری (ره ): "راز این كه اكثر جانی های دنیا معتاد به یك سلسله سرگرمی های خیلی شدید از قبیل مصرف تریاك، هروئین، مشروبات الكلی و قمار هستند، این است كه می خواهند از خودشان فرار كنند. مثل این كه درونشان پر از مار و عقرب است و دایم او را می گزند و این اعتیاد ها مانند مرفینی است كه به انسانی كه از شدت درد می نالد تزریق می كنند تا درد را احساس نكند. این بدبختی بزرگی است كه انسان نتواند خودش را آنچنان بسازد تا بتواند با خودش خلوت كند. برعكس بیشتر اهل صلاح و تقوی و اخلاق (نمازگزاران) و آنهایی كه ندای وجدانشان را همیشه می شنوند، معتاد به اینها نیستند و از هر چه كه آنها را از خودشان منصرف می كند، فرارمی كنند. دلشان می خواهد، خودشان باشند و در خودشان فكر كنند، چون عالم درونشان از عالم بیرونشان واقعی تر و سالم تر است." (2)

نویسنده : دكتر مجید ملك محمدی

پی نوشت: (1) تحف العقول ، صفحه 224

(2) فلسفه اخلاق ـ استاد شهید مطهری ـ صفحه 38 * مطالب مرتبط:

تاثير نماز بر شادابى جسم و روان

بسم الله الرحمن الرحیم

پيامبر اكرم (ص) :

“ مومن ، شوخ و لبخند بر دهان باشد و منافق بدخلق و گره بر ابرو .”

امروزه ضرب المثل ايرانى “ خنده بر هر درد بى درمان دواست ” مصداق كاملا علمى پيدا كرده است . دانش پزشكى در قرن حاضر به وضوح مى داند اشخاصى كه اصطلاحا يك لب و هزار خنده گفته مى شوند ، نسبت به آنان كه به اصطلاح با خودشان نيز قهرند ! و نسبت به زندگى بدبين و عبوس هستند ، بسيار كمتر دچار بيمارى هاى جسمى و روانى مى شوند .

به اين ترتيب هر عاملى كه شادابى را به انسان هديه كند ، در واقع به سلامتى جسم و روان او كمك كرده است . اما نكته بسيار مهمى كه دانش طب به بشر آموخته است ، اين مطلب است كه شادابى و افسردگى انسان پيش از آنكه تحت كنترل اراده او باشد ، زير فرمان تغييرات مواد شيمايى در سلسله اعصاب مركزى انسان است و ما اين مطلب را در ادامه مباحث “ 40 نكته پيرامون نماز ” از جمله مبحث “ تعادل ناقلهاى عصبى ” روشن تر خواهيم كرد .

اما در اينجا ذكر همين نكته كافى است كه مثلا افزايش يك ماده شيميايى به نام “ دو پامين ” در بدن سبب مى شود ، انسان بدون آنكه خود بخواهد ، دچار ناراحتى و كاهش اين ماده نيز سبب شاد شدن غير ارادى انسان خواهد شد .(1)

بعنوان مثال ، عصبانيت و ناراحتى غير ارادى و بدون علت صبحگاهى كه حالت شديد آن بعنوان ملانكولى يا همان ماليخوليا ( افسردگي درونزاد صبحگاهى ) شناخته مى شود ، در اثر تغييرات و كم و زياد شدن همين مواد شيميايى بوقوع مى پيوندد.

اما از جمله اين مواد شيميايى داخل بدن كه به طور غير ارادى سبب شادى انسان مى شود و به او شعف و نشئه بى نظير مى بخشد ، ماده اى به نام “ كورتيزول مى باشد كه ميزان آن در داخل بدن انسان در ساعات سحرگاهى بشدت افزايش مى يابد (2) و در صورت بيدارى انسان در اين ساعات ، لذت و شعف سرمست كننده اى نصيب او مى شود كه بي شك بر زندگى او در تمام طول روز تاثير گذار است .

افزايش كورتيزول در ساعات صبح و ارتباط آن با سرخوشى صبحگاهى ، كه امروزه از مسلمات پزشكي است ، در واقع توجيه قابل توجهى بر همه مضامينى كه در فرهنگ و ادب و عرفان پيرامون “ اسرار سحر ” معرفى مى شوند ارائه مى دهد .

از نمونه توجه بسيار به سرخوشى و شادابى سحرگاهى و تاثير آن در زندگى انسان در اشعار خواجه شيرين سخن شيراز حضرت حافظ بسيار مى توان يافت :

هر گنج سعادت كه خدا داد به حافظ

از يمن دعاى شب و ورد سحرى بود

ضرب المثل ايرانى مشهور كه منسوب به بزرگمهر مى باشد يعنى : “ سحر خيز باش تا كامروا باشى ” نيز اشاراتى نغز به تاثير بيدارى صبحگاهى بر زندگى شادكامانه و سعادت آميز دارد .

به اين ترتيب واضح است ، امر واجب نماز صبح با ارزانى داشتن بيدارى صبحگاهى به انسان تقديم كننده شادابى جسم و روان به او مى باشد و يك نتيجه مهم اين شادابى ، سلامت جسم و روان خواهد بود .

صبح خيزى و سلامت طلبى چون حافظ

هرچه كردم همه از دولت قرآن كردم

——————–

[1] روانپزشكى كاپلان ـ سادوك ترجمه فارسى : دكتر پور افكارى

[2] فارماكولوژى كاتزونگ ـ مبحث كورتيكو استروييدها

تاثير نماز بر آرامش عضلات

بسم الله الرحمن الرحیم


گروهي از نويسندگان مسلمان كوشيده اند، در حركات حين نماز اعم از قيام و قعود و ركوع و سجود جنبه هايي از

نرمش عضلاني و ورزش بدني را بجويند و ان را با نرمش هاي متداول ديگر كه منجر به استراحت و امادگي

عضلاني مي شوند، مقايسه كنند. اما ديدگاه ما به آرامش عضلاني ناشي از نماز، از دريچه ديگري است.

گروهي از نويسندگان مسلمان كوشيده اند، در حركات حين نماز اعم از قيام و قعود و ركوع و سجود جنبه هايي از

نرمش عضلاني و ورزش بدني را بجويند و ان را با نرمش هاي متداول ديگر كه منجر به استراحت و امادگي

عضلاني مي شوند، مقايسه كنند. اما ديدگاه ما به آرامش عضلاني ناشي از نماز، از دريچه ديگري است.
دانش پزشكي امروزه به اثبات رسانده است كه اگر شخصي در ساعت حدود 10 شب بخوابد و حدود 5 صبح از

خواب بيدار شود (يعني حدود 7 ساعت خواب) در ساعت حدود 1 بامداد، در بدن او برخي مواد شيميايي شبه

مورفين كه به عنوان گروهه اندورفين ها و آنكفالين ها نامگذاري شده اند، ترشح مي شوند كه اين مواد اثر مستقيم

بر روي قسمتهاي مختلف بدن از جمله عضلات اسكلتي دارند و منجر به راحتي (RELAXATION) عضلاني، در طول

روز آينده براي فرد مي شوند.(1)
اما چنانچه شخص در ساعت حدود 12 شب بخوابد و صبح روز بعد ساعت 10 صبح از خواب برخيزد (يعني حدود 10

ساعت خواب) اندروفين ها و آنكفالين ها بر خلاف حالت گذشته افزايش ترشح كافي پيدا نمي كنند و در نتيجه اين

امر، سبب مي شود با اين كه اين شخص حدود 3 ساعت بيشتر از شخص قبلي خوابيده است، از آرامش و

استراحت عضلاني به اندازه كافي بهره مند نشود.
و درست به همين علت است كه هر چه خواب انسان بيشتر ادامه پيدا كند و مثلا تا ساعت 10 صبح به درازا بكشد،

احساس خستگي و كوفتگي عضلاني پس از آن بيشتر خواهد بود. (اينجوری فكر كنم بشه تو جامعه گشت و اهل

اينترنت رو شناسايی كرد.  داخل پرانتز خاطره ای به ذهنم رسيد. مدتی پيش خدمت يكی از اهالی ديار معنا

رسيدم. از بزرگوار خواستم كه نصيحتی صرفا برای حقير بكنند كه در جواب فرمودند: شما شبها رو طولانی می

كني،  از بسياری از فيضهای الهی محروم می ماني.  شبها را طولانی نكن.==> تو خود حديث مفصل بخوان از اين

مجمل)
و اما فريضه نماز با اثر درخشان و بي نظيري كه در ايجاد بهداشت خواب دارد (و به جنبه هايي از آن در شماره هاي

گذشته اشاره نموديم) در اين مورد نيز نقش بسيار موثري ايفا مي كند. چرا كه نماز صبح ضمن ايجاد الزام و وجوب

براي سحر خيزي، انسان را خود بخود به سوي يك آرامش عضلاني ناشي از مواد شيميايي درونزاد، سوق مي

دهد.
بزرگان عرصه علم و انديشه مانند استاد مطهري ره نيز برنامه زندگي خود را مبناي خوابيدن در ساعت حدود 10

شب و برخاستن از خواب، حدود نيم ساعت قبل از اذان صبح تنظيم كرده بودند(2) تا از مواهب خدا دادي و بي حد و

حصر نماز، حداكثر فيض و بهره را ببرند.
خوشا به سعادتشان
۱. مبحث فشار خون در حاملگي، تدريس آقاي دكتر عبد الرسول اكبريان-استاد جراحي زنان دانشگاه علوم پزشكي

ايران
۲. طهارت روح (نماز در آثار شهيد مطهري)-خاطره آقاي علي لاريجاني


40 نكته پزشكي پيرامون نماز
دكتر مجيد ملك محمدي


و به بركت صلوات بر محمد و آل محمد
التماس دعا
يا علي

 

تاثير نماز بر بيماري افسردگي

بسم الله الرحمن الرحيم

تاثير نماز بر بيماري افسردگي

دانش پزشكي ظرف چند دهه اخير موفق به اكتشاف مهمي پيرامون خواب شده است و ان كشف بخش مهمي در

طول خواب انسان به نام خواب REM بوده است. پس از آنكه حدود 45 دقيقه از به خواب رفتن انسان گذشت،

مرحلهREM آغاز مي شود و به مدت كوتاهي حدود 10 تا 15 دقيقه ادامه مي يابد.
در طول مرحله REM از خواب، به طرز اسرار آميزي تمام عضلات اسكلتي بدن از كار مي افتد و شخص كاملا بي

حركت مي شود. و نوار مغزي شخص به جاي حالت خواب، حالت بيداري كامل را نشان مي دهد. بطوريكه در اين

حالت مغز از فعاليت بالايي برخوردار است.
در طي REM درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غير منتظره بالا مي رود و حركات سريعي در چشمان فرد ديده

مي شود كه وجه تسميه اين مرحله نيز مي باشد (مرحله حركات سريع چشم RAPID EYE MOVMENT) و چنانچه

شخص را در اين حالت بيدار كنيم به احتمال بسيار قوي ابراز مي كند كه در حال خواب ديدن بوده است.
مرحله REM پس از 10 تا 15 دقيقه متوقف مي شود و پس از آن در طول خواب و به طور دوره اي و بطور منظم

تكرار مي شود. با اين وجود كل دوران REM در طول يك خواب 8 ساعتي در اشخاص طبيعي 90 دقيقه خواهد بود و

قسمت اعظم ان در ساعات نزديك صبح بوقوع مي پيوندد.
امروزه دانش پزشكي به اثبات رسانده است كه در بيماري افسردگي يكي از تظاهرات مهم، افزايش يافتن طول

خواب REM نسبت به ميزان طبيعي است. بطوريكه شخص افسرده به ميزاني بيش از ساير اشخاص خواب مي

بيند. يعني زمان بيشتري را در مرحله REM بسر مي برند.
از اين جهت يك مبناي مهم در توليد داروهاي ضد افسردگي ايجاد داروهايي است كه كاهش دهنده مرحله REM

خواب باشند. (از جمله داروهاي افسردگي 3 حلقه اي)
علاوه بر اين يك روش درماني جديد براي بيماران افسرده، بيدار نگه داشتن انها براي كاهش ميزان REM مي باشد.

زمان نماز صبح كه در سوره مباركه اسراء با عنوان (( ان قران الفجر كان مشهودا)) از ان نام برده شده است و مورد

تاكيد فراوان مي باشد. بگونه اي قرار گرفته است كه سبب كاهش دادن قابل ملاحظه ميزان خواب REM در

اشخاص مي شود. چرا كه خوانديد قسمت اعظم خواب REM در حوالي صبح بوقوع مي پيوندد و چنانچه شخص

خود را ملزم به بيداري صبح گاهي كند در حقيقت جلوي ورود خود به مرحله قابل توجهي از خواب REM را گرفته

است.

از اين جهت بيداري صبحگاهي براي نماز خود به تنهايي مي تواند به عنوان واكسني در پيشگيري از افسردگي و

حتي دارويي در درمان افسردگي مطرح باشد.

لازم به توضيح است كه خواب REM در حد تعادل براي سلامت و رفع خستگي لازم است اما زيادي ان منجر به

مشكلات مختلف از جمله افسردگي مي شود و نقش نماز بعنوان متعادل كننده ميزان REM مطرح است.


و به بركت صلوات بر محمد و ال محمد
التماس دعا
يا علي